پولیپ بینی به تومور های غیره سرطانی گفته می شود که از قسمت غشاء مخاطی بینی و سینوس ها به طور ناگهانی و غیر طبیعی رشد می کند و با بزرگ شدن موجب مسدود شدن مجرای تنفسی و در نتیجه بروز مشکلات تنفسی خواهد شد . یکی از راهکارهای درمان این مشکل ، عمل بینی است که دکتر سونیا صادق در این مقاله اطلاعات جامعی را بیان نموده اند ، از همین رو توصیه می شود تا انتهای همراه ما باشید.
پولیپ بینی چیست و در کدام بخش بینی قرار دارد ؟
ممکن است شما نیز در رابطه با پولیپ بینی سوالات زیادی در ذهن داشته باشید که برخی از آن ها شامل :
دلایل ایجاد پولیپ بینی چیست ؟
آیا توده های پولیپ بینی خطرناک هستند ؟
روش های تشخیص پولیپ بینی چگونه است ؟
آیا درمان خانگی برای پولیپ بینی وجود دارد ؟
چه زمانی نیاز به انجام جراحی پولیپ بینی در فرد حس می شود؟
می توانیم بگویم پولیپ ها توده های بی رنگ و گاها خاکستری شکل هستند که به طور معمول از مخاط سینوس ها یا خود دماغ نشات می گیرد. در بیشتر موارد پولیپ ها در هر دو سوراخ بینی مشاهده می شوند، در برخی از موارد نیز ممکن است پولیپ از قسمت پشتی بینی وارد گلو شود به طوری که هنگامی که اگر فرد دهان خود را باز کند، آن ها به آسانی قابل رویت می باشند. پولیپ های که کوچک هستند ممکن است هیچ نوع مشکلی برای افراد به وجود نیاورند و حتی خود فرد نیز متوجه وجود آن ها نباشد. اما نوع بزرگ تر آن ها قادر هستند با مسدود سازی مجاری تنفسی موجب ابتلا به سینوزیت های مداوم و از بین رفتن حس بویایی شود. همانطور که گفته شد این عارضه در هر دو سوراخ بینی به وجود می آید و اگر فردی تنها وجود توده را در یکی از حفره های دماغ خود حس کند باید سریعا به پزشک مراجعه فرماید. پولیپ ها عارضه خطرناک و دردناکی نیستند.
نحوه تشخیص پولیپ بینی
تشخیص ابتدایی با توجه به پاسخ شما به پرسش های پزشک که در رابطه با مشکلات به وجود آمده است و انجام معاینات ساده مقدور می باشد. از دیگر اقدامات شناسایی که ممکن است پزشک برای تشخیص نهایی و آگاهی بیشتر انجام دهد شامل آندوسکوپی تشخیصی ، سی تی اسکن و تست های آلرژی می باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم.
- آندوسکوپی تشخیصی :
از این روش برای تشخیص وجود پولیپ ، تومور ، ترشح و انحراف تیغه بینی استفاده می شود. در آن از لوله ای باریک و فلزی به نام آندوسکوپ استفاده خواهد شد که با داشتن قدرت بزرگنمایی و نورکافی باعث می شود پزشک بتواند به راحتی داخل بینی ، مجاری تنفسی و علی الخصوص مجرای سینوس ها را با کیفیت بسیار بالایی ببیند.
- سی تی اسکن :
برخلاف روش رادیولوژی با استفاده از سی تی اسکن می توان داده های بسیار دقیقی از موقعیت سینوس ها ، ضایعات اضافه در بینی ، اندام های داخلی و محل پیدایش پولیپ بینی به دست آورد. در صورتی که پزشک و فرد بیمار قصد انجام جراحی پولیپ داشته باشند، گرفتن این تصویر کاری ضروری و پر اهمیت به حساب می آید.
- تست آلرژی :
با توجه به این که آیا علائم شما همراه با حساسیت و آلرژی های مختلف می باشد یا خیر ممکن است پزشک برای شما تست های حساسیتی در نظر داشته باشد. این تست به تشخیص این عارضه کمک بسیار زیادی می کند.
از کجا بفهمیم پولیپ بینی داریم؟
به طور کل می توانیم بگویم پدید آمدن پولیپ در حقیقت وابسطه به التهابات موجود در مجاری دماغ و سینوس ها می باشد. اما لازم به ذکر است که گاها ممکن است فردی که به سینوزیت مزمن دچار است پولیپ نداشته باشد. افرادی که دارای علائم ذیل هستند ممکن است به این عارضه دچار شده باشند:
- آبریزش شدید و مداوم
- کاهش قدرت حس بویایی
- داشتن خرخر های شبانه
- بسته شدن و گرفتگی دماغ به صورت مکرر
- احساس درد در مناطق سر ، صورت و به خصوص پیشانی
- احساس خارش در مناطق اطراف چشم و بینی
- درد در فک بالا
- بوی بد دهان
- بروز ترشحات چرکی یا غیرچرکی
البته لازم به ذکر است که این علائم بسیار شبیه به سینوزیت مزمن می باشد، از همین رو برای تشخیص نهایی بهتر است به پزشک مراجعه فرمایید.
عوارض پولیپ بینی
پولیپ ها در صورتی که درمان نشوند می توانند موجب بروز عوارض شدید و حادی شوند. زیرا وجود آن ها باعث مسدود شدن جریان هوای طبیعی ، تخلیه مایع و موجب ایجاد التهابات طولانی مدت در افراد شود. از عوارض احتمالی وجود این عارضه می توان به آپنه انسدادی خواب که موجب بروز اختلال شدید تنفسی در طول خواب خواهد شد و تشدید بیماری آسم . پدید آمدن این عارضه باعث بروز عفونت های سینوسی و در نتیجه عود شدن بیماری آسم می شود.
پولیپ بینی بیشتر در چه سنی شایع می باشد؟
به طور معمول پولیپ ها در کودکان و در سنین پایین 20 سال بروز نخواهد کرد و چنانچه فرزند شما دارای علائم فوق باشد لازم است به جراح و متخصص گوش و حلق و بینی خوب مراجعه کنید تا ایشان با انجام بررسی های لازم منشاء بروز این نشانه ها را تشخیص دهد. علاوه بر آن در برخی از موارد به خاطر بزرگ شدن شاخک های بینی ممکن است علائمی شبیه به این عارضه به وجود بیاید.
جلوگیری از ابتلا به پولیپ بینی
همانطور که می دانید پیشگیری بهتر از درمان می باشد. افراد با رعایت برخی نکات می توانند از به وجود آمدن یا بازگشت و عود کردن آن ها جلوگیری نمایند.
- کنترل بیماری آسم و آلرژی
پزشک پس از درمان این مشکل یه سری توصیه ها و مراقبت ها در زمینه کنترل این موارد برای شما بیان می کند که شما پس از درمان موظف هستید برای جلوگیری از بروز دوباره این مشکل آن ها را به طور کامل و صحیح انجام دهید. لازم به ذکر است که اگر با انجام مراقبت های بعد از جراحی نتوانستید پولیپ بینی را کنترل کنید بهتر است پزشک را در جریان قرار دهید تا در صورت صلاح دید دستورالعمل های دیگری را به شما بگوید.
- حفظ بهداشت شخصی
بهتر است افرادی که مبتلا به آسم هستند به منظور مرطوب نگه داشتن مسیر تنفسی و جلوگیری از پدید آمدن التهاب و مسدود سازی مجرای بینی همواره فضای محل زندگی خود را با استفاده از دستگاه های بخور مرطوب نگه دارید.
- شستشوی مجاری بینی با استفاده از شوینده های مخصوص
در جهت بهبود جریان مخاط بینی و پاک کردن آن ها از هر نوع آلرژن ها و محرک ها حتما باید از سرم های شستشوی مخصوص ، اسپری آب نمک یا آب معمولی برای شستشوی دماغ استفاده شود.
نقش بیماری ها در ایجاد پولیپ بینی
آسم : یکی از مشخصه های اصلی بیماری آسم ، التهاب و تورم مسیرهای هوایی است که باعث تنگی نفس ، سرفه و مشکلات تنفسی می شود . این التهاب و تورم ممکن است از مسیرهای هوایی کوچک تا مسیرهای بزرگ مثل برونش‌ها و برونشیول ها ادامه یابد ، از همین رو ممکن است تأثیری در مسیرهای هوایی مانند پوشش داخلی بینی نیز داشته باشد و باعث ایجاد پولیپ بینی شود.
استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی : برخی افراد ممکن است به داروهایی مانند آسپرین حساسیت داشته باشند که می تواند به آسم و اختلال در سیستم تنفسی منجر شود . این التهابات می توانند به محل های دیگر نیز انتقال پیدا کرده و حتی در پوشش داخلی بینی تأثیر بگذارد و باعث ایجاد پولیپ بینی شوند.
فیبروز کیستیک : افراد مبتلا به فیبروز کیستیک معمولاً دارای مخاط غلیظ تری هستند که در مسیر های تنفسی چسبنده واقع شده است . علاوه بر این ، التهاب مزمن که در نتیجه فیبروز کیستیک ایجاد می شود ، می تواند به آسیب و تغییرات در بافت های بینی منجر شود . این آسیب و التهاب ممکن است فرآیند تشکیل پولیپ های بینی را شروع کرده و در ادامه منجر به رشد آن ها در بینی گردد . به دلیل مخاط غلیظ در بافت های بینی ، احتمال ایجاد عفونت های تنفسی مزمن و مکرر دو چندان می شود .البته باید بدانید که برای مدیریت مناسب و کاهش اثرات جانبی فیبروز کیستیک بر روی مسیرهای تنفسی ، مشاوره با پزشک متخصص و استفاده از درمان های مناسب اهمیت دارد.
سندرم چورگ-اشتراوس : سندرم چورگ-اشتراوس یک بیماری نادر است که باعث التهاب عروق خونی شده و منجر به تحریک و فعالیت نامناسب سیستم ایمنی بدن می شود که از جمله علایم آن ایجاد پولیپ بینی می باشد.
راه های درمان پولیپ بینی
وقتی پزشک متخصص با انجام تست و آزمایش های لازم به این نتیجه رسید که شما پولیپ دارید، درمان برای رفع آن ها با توجه به شدت و بزرگی پولیپ های آغاز خواهد شد.
- معمولا در وهله ی اول به شما قطره های استروئیدی یا اسپری برای کوچک کردن پولیپ ها داده می شود.
- بعضی اوقات ممکن است برای کمک به تسکین علائمی که موجب آزار و اذیت مراجعه کننده شده ، از استروئیدهای خوراکی کمک گرفته شود . بیمار باید تا دو هفته به مصرف این قرص ها ادامه دهد.
- نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که از توصیه های پزشک متخصص در مورد نحوه استفاده از دارو و مدت زمان مصرف آن پیروی می کنید.
- در صورتی که دارودرمانی برای رفع پولیپ ها موثر واقع نشود ، راه حل دیگری که پزشک برای برطرف کردن پولیپ های بینی شما در نظر می گیرد ، جراحی بینی است .
- در واقع اگر بعد از حدود 12 هفته از مصرف داروهای تجویز شده گذشته باشد ولی هیچ نشانه ای از بهبود رویت نشود، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن پولیپ شما پیشنهاد دهد.
آشنایی با برخی از روش های خانگی در کنترل پولیپ بینی
بدون شک در صورتی که توده های تشکیل شده در بینی بزرگ نبوده و در مراحل اولیه رشد خود باشند، با رعایت نکاتی می توانید علائم ناشی از پولیپ بینی را حد زیادی کنترل کنید . برخی از روش های خانگی شامل :
مصرف سیر و پیاز
سیر دارای ترکیبات فعالی مانند آلیسین است که خواص ضد میکروبی و ضد التهابی دارد . پیاز نیز دارای ترکیباتی مانند کوئرستین است که می تواند در کاهش التهابات مفید باشد.
روغن درخت چای
برخی از مزایای استفاده از روغن درخت چای در کنترل علائم پولیپ بینی عبارتند از :
ضد التهاب : روغن درخت چای دارای ترکیباتی است که می توانند التهابات بینی را کاهش دهد و باعث تسکین علائمی مانند تورم و قرمزی شود.
خواص ضد باکتریایی و ضد ویروسی : این روغن معمولاً برای کنترل عفونت های ناشی از تشکیل توده ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
عدم تحریک بینی و آرامش بخشی : بوی مطبوع و آرامش بخش این روغن استرس و اضطراب را کم می کند که در نتیجه با کنترل تنش ها ، علائم مرتبط با پولیپ بینی کم تر نمایان خواهند شد.
روغن کرچک
اسیدهای چرب امگا-3 موجود در این روغن نیز ، خواص ضد التهابی قوی ای دارند که برای کنترل علائم پولیپ بینی بسیار مفید هستند. مصرف منظم روغن کرچک می تواند یکی از مزمن ترین علائم این عارضه ، شامل ترشحات غیر قابل کنترل را کاهش دهد . همچنین مصرف آن سیستم ایمنی بدن را نیز قوی تر کرده و برای عدم تشکیل عفونت و باکتری ، دارو خوبی به شمار می رود.
حال در صورتی که بعد از رعایت این نکات ، علائم پولیپ بینی همچنان بهبود پیدا نکردند نگران نباشید ؛ زیرا جراحی راهکاری تضمینی برای درمان این مشکل تلقی می شود .
پیشگیری از ابتلای مجدد به پولیپ بعد از درمان
اکثر افرادی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند، کاملا بهبود پیدا می کنند ؛ اما معمولاً بعد از گذشت چند سال ، پولیپ ها دوباره رشد می کنند . جهت جلوگبری از ابتلای مجدد به پولیپ بعد از جراحی ، می توانید نکات زیر را انچام دهید:
- پس از جراحی، برای اینکه از بروز مجدد به پولیپ ها جلوگیری کنید، نیاز است تا تحت نظر پزشک از اسپری های استروئیدی استفاده کنید.
- به یک پزشک عمومی مراجعه کنید تا شما را برای کنترل علائم راهنمایی کند.
- می توانید از اسپری های استروئید که به نسخه پزشک احتیاج ندارند کمک بگیرید.بینی خود را با آب نمک بشورید که به آن شستشوی نمکی یا دوش بینی گفته می شود. انی کار به رفع گرفتگی بینی کمک می کند.
نقش دارو درمانی در کوچک کردن پولیپ بینی
پولیپ بینی معمولاً با داروهای استروئیدی درمان می شوند تا التهاب را کاهش داده و اندازه آن ها را کوچک کنند . داروهای استروئیدی به چند دسته تقسیم می شوند: استروئیدهای بینی (موضعی)، خوراکی، و تزریقی.
هر کدام از این داروها ویژگی ها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند:
استروئیدهای بینی (موضعی)
این نوع داروها به صورت اسپری یا قطره بینی استفاده می شوند و به طور مستقیم به مخاط بینی و سینوس ها اثر می گذارند. از خواص دیگر آن ها میتوانیم به عوارض جانبی کمتر اشاره کنیم که شامل فلوتیکازون مومتازون بودزوناید می شوند .
استروئیدهای خوراکی
این داروها به صورت قرص مصرف می شوند و از آنجایی که استروئیدهای خوراکی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند ، معمولاً برای دوره‌های کوتاه مدت تجویز می شوند.
پردنیزون : باید بدانید که پردنیزون یکی از رایج ترین استروئید های خوراکی است که برای کاهش التهاب شدید در پولیپ های بینی تجویز می شود. به دلیل عوارض جانبی احتمالی ، مصرف آن باید تحت نظارت دقیق پزشک باشد.
استروئیدهای تزریقی
این داروها مستقیماً به داخل بدن تزریق می شوند و معمولاً برای موارد شدید پولیپ بینی که به درمان های دیگر جواب نداده است مورد استفاده قرار می گیرند. مانند استروئیدهای خوراکی ، این داروها نیز ممکن است عوارض جانبی جدی داشته باشند و باید با احتیاط مصرف شوند.
تریامسینولون : به عنوان مثال تریامسینولون یکی از استروئیدهای تزریقی که ممکن است در موارد شدید پولیپ های بینی تجویز شود.
دیگر داروهای مورد استفاده در درمان پولیپ بینی
آنتی‌هیستامین‌ها : برای درمان آلرژی ها که ممکن است منجر به التهاب و پولیپ بینی شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها : در صورت وجود عفونت مزمن یا مکرر
